فیبروم رحم چیست؟ و هر آنچه که باید راجع به آن بدانید

فیبروم‌های رحمی توده‌های غیرسرطانی هستند که در زنان بسیار یافت می‌شوند. این فیبروم‌ها که با نام لیومیوم یا میوم هم از آن‌ها یاد می‌شود، معمولاً خطرناک نیستند و می‌توان گفت هرگز تبدیل به سرطان نمی‌شوند. در ادامه همراه دکتر عباس نبی باشید تا در مورد فیبروم رحم و تمام اطلاعات مربوط به آن برای شما توضیح دهیم.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم رحم یا لیومیوم توده‌ای است که از ماهیچه و بافت همبند دیواره رحم تشکیل می‌شوند و معمولاً سرطانی نیستند. فیبروم‌ها می‌توانند به‌صورت یک گره منفرد یا به‌صورت خوشه‌ای رشد کنند. این خوشه‌ها بین 1 میلی‌متر تا 20 سانتی‌متر و حتی بزرگتر  هستند.

فیبروم‌ها در داخل دیواره رحم، داخل حفره اصلی اندام یا در سطح بیرونی ایجاد می‌شوند و می‌توانند از نظر اندازه، تعداد و مکان قرارگیری در رحم هر فرد متفاوت باشند. همچنین هر شخصی علائم مختلفی را با فیبروم‌های رحمی تجربه می‌کند، بنابراین ممکن است علائم شما با شخص دیگری مشترک نباشد.

از آن‌جایی‌که فیبروم‌ها بسیار منحصر به‌فرد هستند، برنامه‌های درمانی شما می‌تواند بسیار متفاوت با سایرین باشد و کاملاً بستگی به شدت بیماری دارد.

آیا فیبروم رحم بیماری شایعی است؟

به‌طور تقریبی 40 تا 80 درصد از زنان بیماری فیبروم رحم را تجربه می‌کنند. بسیاری از افراد هم به دلیل کوچک بودن فیبروم‌ها هیچ علائمی ندارند، به‌‌طوری که چیز غیرعادی حس نمی‌کنند. در نتیجه متوجه بیماری خود نمی‌شوند.

در چه کسانی احتمال ابتلا به فیبروم رحم بالا است؟

بسیاری از عوامل در ایجاد این بیماری دخیل هستند، اما افرادی که شرایط زیر را دارند باید بسیار هوشیارتر نسبت به این بیماری عمل کنند.

• ورزن بالا و چاقی
• سابقه خانوادگی در فیبروم رحم
• بچه‌دار نشدن
• شروع قاعدگی در سنین پایین
• یائسگی دیرهنگام

انواع فیبروم رحم چیست؟

فیبروم‌های رحمی در داخل یا خارج از رحم رشد می‌کنند. همچنین مکان رشد فیبروم‌ها و اندازه آن‌ها برای مشخص کردن نحوه و روند درمان بسیار هائز اهمیت است. بسته به مکان و نحوه اتصال،  فیبروم‌ها را به دسته‌های متفاوتی تقسیم‌بندی می‌کنند که عبارتند از:

فیبروم‌های زیر مخاطی (Submucosal fibroids)

این مدل از فیبروم‌ها در داخل فضای رحم دقیقاً جایی که کودک در دوران بارداری رشد می‌کند، به وجود می آیند.

فیبروم‌های داخل دیواره (Intramural fibroids)

این نوع از فیبروم‌‌ها در داخل دیواره رحم رشد می‌کنند. به این صورت که اگر دیواره رحم را مانند یک دیوار در نظر بگیریم این نوع از فیبروم‌ها در داخل این دیوار عضلانی به وجود می‌آیند.

فیبروم‌های ساب سروزال (Subserosal fibroids)

این نوع از فیبروم‌ها در قسمت بیرونی رحم رشد می‌کنند و به دیواره بیرونی رحم متصل هستند.

فیبروم ساقه‌دار (Pedunculated fibroids)

فیبروم‌های ساقه‌دار در قسمت بیرونی رحم رشد می‌کنند که بسیار نادر هم هستند. این نوع از فیبروم‌ها به کمک یک ساقه نازک به رحم متصل می‌شوند و اغلب به خاطر وجود این ساقه و قسمت بالایی پهنی که دارند، از آن‌ها به عنوان قارچ هم نام برده می‌شود.

علائم فیبروم رحم چیست؟

زمانی‌که فیبروم‌ها کوچک باشند معمولاً شما علائمی را احساس نمی‌کنید، بنابراین ممکن است که نیازی به درمان‌های خاصی نداشته باشند و تنها مراجعه منظم به پزشک کافی باشد. اما در مقابل فیبروم‌های بزرگ ممکن است باعث شوند شما شرایط زیر را تجربه کنید:

• قاعدگی دردناک به همراه خون‌ریزی‌های شدید
• خون‌ریزی بین قاعدگی
• احساس نفخ یا پری بیش از حد در زیر شکم
• تکرر ادرار
• درد در هنگام مقاربت
• کمر درد
• یبوست
• ترشحات واژن
• ناتوانی در ادرار یا تخلیه کامل مثانه
• بزرگ شدن شکم

توجه داشته باشید که بسیاری از فیبروم‌ها بعد از یائسگی به دلیل کاهش هورمون‌ها در بدن معمولاً از بین می‌روند.

فیبروم رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

فیبروم‌ها در بسیاری از موارد با انجام معاینه توسط پزشک قابل تشخیص هستند. همچنین زمانی‌که شما با پزشک در مورد علائم خود صحبت می‌کنید، می‌تواند هشداری برای پزشک باشد که امکان وجود فیبروم‌ها را تأیید می‌کند. به‌طورکلی چندین آزمایش وجود دارد که می‌توانید برای تشخیص، اندازه و محل قرارگیری فیبروم‌ها انجام دهید:

سونوگرافی (Ultrasonography)

سونوگرافی تصویربرداری غیرتهاجمی است که می‌تواند از اندام‌های داخلی شما تصویربرداری کند که بسته به اندازه رحم سونوگرافی ترانس‌واژینال یا ترانس‌شکمی انجام می‌شود.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic resonance imaging (MRI

این آزمایش به کمک آهنربا و امواج رادیویی تصاویر دقیقی از اندام‌های داخلی بدن را در اختیار شما قرار می‌دهد.

توموگرافی کامپیوتری (Computed tomography (CT

از چندین زاویه برای ایجاد یک تصویر دقیق از اندام‌های داخلی استفاده می‌کند.

هیستروسکپی (Hysteroscopy)

دستگاهی به نام اسکوپ که یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر است، به همراه یک دوربین در انتهای آن از دهانه رحم عبور می‌کند و تصاویر داخلی رحم را ایجاد می‌کند.

هیستروسالپنگوگرافی Hysterosalpingography (HSG)

این نوع از آزمایش بیشتر در زنانی که در حال تلاش برای باردار شدن هستند، انجام می‌شود. به‌طوری‌که در ابتدا ماده‌ای به نام ماده حاجب تزریق و سپس تصویربرداری توسط اشعه ایکس انجام می‌شود که بسیار دقیق است.

سونوهیستروگرافی Sonohysterography))

در اینجا یک سوند کوچک به‌صورت ترنس واژینال قرار داده می‌شود که از طریق آن ماده سلین (آب‌ و نمک) به داخل حفره رحم تزریق می‌شود. این مایع به دلیل وضوح تصویربرداری مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که وضوح تصویر در اینجا بسیار بالاتر از سونوگرافی‌های استاندارد است.

لاپراسکوپی (Laparoscopy)

یک برش کوچک در پایین شکم ایجاد می‌شود و لوله نازک و منعطف که در انتهای آن دوربینی نصب شده است از اندام‌های داخلی تصویربرداری می‌کند.

نحوه درمان فیبروم رحم چگونه است؟

درمان فیبروم‌ها بسته به نوع، اندازه، محل قرارگیری و رشد آن‌ها می تواند متفاوت باشد. اما به‌طورکلی برنامه درمانی شما به عوامل زیر بستگی دارد:

• تعداد فیبروم‌ها
• مکان قرارگیری و رشد فیبروم‌ها
• اندازه فیبروم‌ها
• علائم فیبروم‌ها
• تمایل به باردارد شدن
• تمایل به نگهداری رحم در بدن

بسته به سن شما و اهدافی که در آینده برای باردری دارید، برخی از گزینه‌های درمان برای شما مناسب نیستند. به‌طورکلی گزینه‌‌های درمانی برای فیبروم رحم به شرح زیر هستند:

داروها

درهنگام بیماری می‌توانید از داروهای زیر استفاده کنید.

داروهای مسکن بدون نسخه

از جمله مسکن‌هایی که می‌توانید بدون نسخه پزشک در این دوران برای کاهش دردهای خود مصرف کنید، استامینوفن و ایبوپروفن هستند.

مکمل‌های آهن

خون‌ریزی‌های بیش از حد در بسیاری از مواقع منجر به کم‌خونی می‌شود، بنابراین پزشک شما مکمل‌های آهن را تجویز می‌کند.

قرص‌های پیشگیری از بارداری

کنترل بارداری علاوه‌بر کمک به کاهش علائم فیبروز، از خون‌ریزی‌ شدید و دردهای قاعدگی هم جلوگیری می‌کند. برای این‌کار شما می‌توانید از قرص‌های ضدبارداری، پیشگیری‌های داخل واژینال، تزریقات و دستگاه‌‌های داخل رحمی مانند آی‌او‌دی‌ها (IUDs) استفاده کنید.

آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین

این داروها که به هدف کوچک کردن فیبروم‌ها تجویز می‌شوند را می‌توان به‌صورت تزریقی یا با اسپری در بینی استفاده کرد. همچنین در بسیاری از موارد بنا به تشخیص پزشک این داروها باید قبل از عمل برای راحت‌تر برداشته شدن فیبروم‌ها توسط بیمار استفاده شود. اما این داروها موقتی هستند و در صورت قطع مصرف، فیبروم‌ها دوباره به رشد خود ادامه می‌دهند.

درمان‌های خوراکی

الاگولیس (Elagolix) یک درمان خوراکی است که برای کمتر شدن خون‌ریزی در زنان یائسه با فیبروم‌های بزرگ و علامت‌دار تجویز می‌شود که تا 24 ماه قابل استفاده است. اما برای مصرف حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

یکی دیگر از درمان‌‌های خوراکی ترانکسامیک اسید، یک داروی خوراکی ضد فیبرینولیتیک است که برای درمان خون‌ریزی‌های شدید قاعدگی زنانی که فیبروم‌های رحمی دارند تجویز می‌شود. همچنین این درمان هم حتماً باید زیر نظر پزشک انجام شود.

جراحی فیبروم رحم یا میومکتومی

روشی است که در آن پزشک بدون هیچ‌گونه آسیبی به رحم فیبروم‌ها را برمی‌دارد. انواع روش‌های میومکتومی عبارتند از:

هیستروسکپی

یک لوله نازک انعطاف‌پذیر که اسکوپ نام دارد از طریق واژن وارد رحم می‌شود و از این طریق پزشک فیبروم‌ها را بدون هیچ برشی برمی‌دارد.

لاپاراسکوپی

در این‌جا پزشک با ایجاد برش‌های کوچک روی شکم اسکوپ را وارد بدن می‌کند تا فیبروم‌ها را خارج کند.

لاپاراتومی

این روش با برش‌های بزرگتری همراه است که از طریق آن‌ها فیبروم‌ها خارج می‌شوند.

همچنین اگر در آینده قصدی برای باردار شدن ندارید می‌توانید روش‌های زیر را هم در نظر بگیرید:

هیسترکتومی

در هیسترکتومی رحم به‌طور کامل برداشته می‌شود و معمولاً در مواقعی که خون‌ریزی‌ها بسیار شدید یا اندازه فیبروم‌ها بزرگ است، توصیه می‌شود. در این روش چون رحم به‌طور کامل برداشته می‌شود، امکان بازگشت فیبروم‌ها نیز وجود ندارد. همچنین انواع روش‌های هیسترکتومی شامل واژینال، لاپاراسکوپی یا روباتیک می شوند.

آمبولیزاسیون فیبروم رحم

پزشک با کمک لوله باریک و انعطاف‌پذیری که سوند نام دارد، دانه‌های کوچکی را برای بستن عروق فیبروم‌ها به شریان رحمی یا شریان رادیال تزریق می‌کند. نرسیدن خون و اکسیژن کافی به فیبروم‌ها باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود.

فرسایش با فرکانس رادیویی

یکی از بهترین درمان‌ها برای زنانی که فیبروم‌های بزرگ دارند، این تکنیک به شمار می‌آید که  با روش‌های لاپاراسکوپی، ترنس‌واژینال یا ترنس‌سرویکال انجام می‌شود.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

در این روش شما در داخل دستگاه ام‌آر‌آی قرار می گیرید و سپس با ارسال امواجی که تنها فیبروم‌ها را هدف قرار می‌دهند، تصویربرداری انجام می‌شود.

در آخر

با مطالعه این مقاله کاملاً متوجه جواب سوالاتی مانند فیبروم رحم چیست؟ نحوه درمان آن چگونه است و چه کسانی بیشتر مستعد این بیماری هستند؟ می‌شوید. همان‌طور که در بالا نیز اشاره کردیم، فیبروم رحم بیماری بسیار شایع اما در عین حال کاملاً بی‌خطر است. این بیماری تقریباً در 50 درصد زنان شایع است که تا حدودی می‌توان آن را کنترل کرد، بنابراین تغذیه مناسب و ورزش منظم را فراموش نکنید. همچنین انجام سونوگرافی برای تشخیص وضعیت رحم و تخمدان ها بسیار مفید است و به راحتی می تواند فیبروم ها را نشان دهد. بنابراین توصیه می شود که از سونوگرافی های دکتر نبی پور برای بررسی و  درمان فیبروم ها استفاده کنید.