سونوگرافی رکتال
سونوگرافی رکتال یکی از انواع سونوگرافی است که عموما برای آقایان و به جهت تشخیص بیماری‌های خاص استفاده می‌شود. این روش یکی از بهترین و مطمئن‌ترین راه‌های ممکن برای تشخیص سرطان پروستات است.
در واقع این نوع سونوگرافی آزمایش تصویربرداری است که به وسیله امواج صوتی روده یا پروستات را مورد بررسی قرار می‌دهد. در ادامه این مطلب به معرفی بیشتر این نوع سونوگرافی می‌پردازیم.
سونوگرافی رکتال چیست؟
در روش سونوگرافی رکتال، پروب از طریق مقعد انسان وارد بدن می‌شود. این پروب به اندازه یک انگشت است. سپس به آرامی در مقعد بیمار قرار داده می‌شود؛ در این حین ممکن است بیمار دچار ناراحتی یا درد شود که کاملا طبیعی است و سپس بعد از 30 دقیقه انجام کامل سونوگرافی بیمار می‌تواند بدون مشکلی به فعالیت‌های خود ادامه دهد.
این پروب ورودی امواج صوتی را به داخل بدن می‌فرستد که از اندام ها و سایر ساختارهای شما منعکس خواهد شد. امواج صوتی آنقدر بلند هستند که شما قادر به شنیدن آن نیستید. مبدل سپس امواج صوتی منعکس شده را دریافت می‌کند. در واقع این صوت‌های منعکس شده به تصاویری تبدیل می‌شوند که پزشک به راحتی می‌تواند اطلاعات بیماری‌های موجود فرد را شناسایی کند.
همچنین پزشک می‌تواند دستگاه دیگری به نام پروب داپلر را به مبدل اضافه کند. این کاوشگر به پزشک و فرد آزمایش‌کننده اجازه می‌دهد امواج صوتی را که مبدل به بیرون ارسال می‌کند بشنود. او می‌تواند بشنود که خون با چه سرعتی در رگ خونی جریان دارد و در کدام جهت در حال حرکت کردن است. اگر صدای کمی شنیده شود یا اصلا صدایی به گوش نرسد، نشان‌دهنده انسدادی در ناحیه مربوطه است.
چرا ممکن است به سونوگرافی رکتال نیاز پیدا کنیم؟
ممکن است از سونوگرافی رکتال برای بررسی اندازه، محل و شکل غده پروستات و ساختارهای مجاور استفاده شود. همچنین ممکن است برای بررسی غده پروستات از نظر علائم سرطان یا سایر شرایط استفاده شود. این سونوگرافی اغلب مرحله بعدی پس از یافتن افزایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) در طول آزمایش خون است. این روش ممکن است برای مرحله بندی و مشاهده درمان سرطان روده هم استفاده شود. همچنین برای بررسی سایر مشکلات روده نیز کاربرد دارد. بنابراین پیشنهاد می شود، اگر زمانی به سونوگرافی رکتال نیاز پیدا کردید، نزد دکتر نبی پور بروید و از سونوگرافی او استفاده کنید.
پزشک مربوطه شما همچنین ممکن است از سونوگرافی رکتال برای کمک به قرار دادن سوزن برای گرفتن نمونه بافت (بیوپسی) استفاده کند. در مورد دیگر ممکن است از آن برای کمک به قرار دادن دانه‌های پرتوی مورد استفاده برای درمان سرطان پروستات استفاده کند.
پزشک همچنین این امکان را دارد که از این آزمایش برای بررسی میزان جریان خون به سمت پروستات یا یافتن توده‌ها و انسدادهای موجود هم استفاده کند.
خطرات سونوگرافی رکتال چیست؟
سونوگرافی رکتال هیچ خطری از نظر اشعه‌های مضر ندارد. اکثر مردم احساس ناراحتی خفیفی از قرار دادن پروب در مقعد دارند. اگر به لاتکس حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. پروب قبل از قرار گرفتن در مقعد در پوشش لاتکسی قرار می‌گیرد.
بسته به وضعیت سلامتی خاص خود ممکن است خطراتی شما را تهدید کند. این اطمینان را حاصل کنید که پزشک متخصص قبل از انجام این عمل از همه شرایط سلامتی شما اطلاع داشته باشد.
البته در صورتی که بیوپسی پروستات به این روش انجام گیرد، احتمال دارد عوارضی مانند تورم و درد در ناحیه، خونریزی بلافاصله بعد از سونوگرافی و وجود خون در ادرار و مدفوع یا مایع منی تا چندین هفته وجود داشته باشد. لازم به ذکر است وجود مدفوع بیش از حد در روده ممکن است دقت آزمایش را کاهش دهد.
چگونه برای این سونوگرافی آماده شویم؟
پزشک متخصص در ابتدای این آزمایش، این روش را توضیح می‌دهد و شما توانید سوالات خود را بپرسید. قبل از انجام، فهرستی از سوالات و هرگونه نگرانی خود را تهیه کنید. در نظر داشته باشید که یکی از اعضای خانواده یا دوستان مورد اعتماد خود را برای قرار ملاقات پزشکی بیاورید که به شما کمک کند سوالات و نگرانی‌های خود را به خاطر بسپارید.
ممکن است از شما خواسته شود که فرم رضایت نامه را امضا کنید که به شما اجازه انجام این آزمایش را می‌دهد. فرم را با دقت بخوانید و اگر موردی در آن واضح نیست، حتما سوال بپرسید.
اگر سونوگرافی رکتال به عنوان بخشی از نمونه برداری انجام می‌شود، ممکن است از شما خواسته شود که مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین را به مدت یک هفته یا بیشتر، قبل از آزمایش متوقف کنید.
معمولاً لازم نیست قبل از آزمایش خوردن یا نوشیدن را قطع کنید. همچنین اغلب نیازی به دارو برای کمک به آرامش و احساس درد کمتر نیست. هر دستورالعمل دیگری را که پزشک در اختیار شما قرار می‌دهد به دقت انجام دهید.
در طول این آزمایش چه مراحلی پیش روی شماست؟
ممکن است سونوگرافی رکتال را به صورت سرپایی یا در طول بستری در بیمارستان انجام دهید. روش انجام آزمایش ممکن است بسته به شرایط و عملکرد پزشک متخصص متفاوت باشد.
اما به طور کلی، این آزمایش شامل مراحل زیر است:
- شما باید هر گونه لباس یا سایر اشیایی که ممکن است مانع از انجام عمل شوند را بردارید؛
- اگر از شما خواسته شود لباستان را در بیاورید، لباسی مناسب برای راحتی‌تان به شما داده می‌شود؛
- روی میز آزمایش روی پهلوی چپ دراز می‌کشید و زانوهایتان را تا قفسه سینه خم می‌کنید؛
- پزشک یا متخصص ممکن است قبل از سونوگرافی، معاینه دیجیتالی روده را انجام دهد؛
- پزشک ژل شفاف روی پروب قرار می‌دهد و پروب را در مقعد قرار می‌دهد. ممکن است در این زمان احساس پری روده را داشته باشید؛
- پزشک چند بار پروب را کمی می‌چرخاند که قسمت‌های مختلف غده پروستات و سایر ساختارها را ببیند؛
- اگر جریان خون مورد بررسی قرار گیرد، ممکن است هنگام استفاده از پروب داپلر صدایی را بشنوید؛
- پس از انجام آزمایش، پزشک پروب را خارج کرده و ژل را پاک می‌کند.
این سونوگرافی ممکن است ناراحت‌کننده باشد و باید در طول آزمایش بی‌حرکت بمانید. ژل همچنین خنک و مرطوب خواهد بود. پزشک و متخصص هرگونه اقدامی را برای راحتی بیشتر شما انجام خواهد داد که بتوانید به این چند دقیقه را سپری کنید و آزمایش مناسبی صورت بگیرد.
کلام پایانی
سونوگرافی رکتال یکی از بهترین روش‌هایی است که برای تشخیص بیماری‌های خاص و به خصوص بیماری‌های مردانه صورت می‌گیرد.
در صورتی که پزشک تشخیص دهد که نیاز به این آزمایش و تست دارید، آشنایی با روند و چگونگی این تست می‌تواند نقش مهمی در هرچه بهتر انجام شدن این سونوگرافی ایفا کند.