ام آر آی زانو چیست و چه کاربردهایی دارد؟
یکی از مفاصل مهم در بدن زانو است که همواره در معرض آسیب‌های زیادی قرار دارد. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی زانو از تجهیزات زیادی برای تولید تصاویر دقیق از ساختار مفصل زانو استفاده می‌کند. این امکانات شامل یک میدان مغناطیسی قدرتمند، امواج رادیویی و کامپیوتر هستند. این روش معمولا برای کمک به تشخیص یا ارزیابی درد، ضعف، تورم یا خونریزی در داخل و اطراف مفصل استفاده می‌شود. همچنین MRI زانو تعیین می‌کند که آیا نیاز به جراحی دارید یا خیر.
تصاویر به‌دست آمده از ام آر آی به تنهایی برای تشخیص بیماری کافی نیستند، بلکه اغلب شواهد مستدلی را برای کمک به پزشک ارائه می‌دهند. بسیاری از افراد به دلیل داشتن اضطراب یا سر و صدای این تجهیزات از آزمایش MRI پرهیز می‌کنند. اما باید بدانید که این روش، تکنیکی ارزشمند است که با وارد کردن کمترین آسیب ممکن اطلاعات کاربردی در اختیار ما قرار می‌دهد. در مقاله پیش‌رو با این تکنیک و موارد استفاده از آن آشنا می‌شوید.
ام آر آی زانو چیست؟
انجام MRI روی زانو تصاویر دقیقی از ساختارهای داخل مفصل زانو از جمله استخوان‌ها، غضروف‌ها، تاندونها و رباط‌ها ارائه می‌دهد. همچنین این روش تصاویری از عضلات و رگ‌های خونی از زوایای مختلف در اختیار شما می‌گذارد.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یک آزمایش غیرتهاجمی است که پزشکان برای تشخیص شرایط پزشکی از آن استفاده می‌کنند. همانطور که بیان شد، این روش میدان مغناطیسی و پالس‌های رادیویی را برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن مورد استفاده قرار می‌دهد. البته این تکنیک برای تشخیص علائم بیماری، اشعه ایکس را به کار نمی‌برند.
تصاویر به‌دست آمده از MRI زانو به پزشکان امکان می‌دهد که بدن بیمار را بررسی کرده و بیماری او را تشخیص دهند.
برخی از کاربردهای رایج MRI زانو چیست؟
ام آر آی زانو در مقایسه با اشعه ایکس معمولی معمولا بهترین انتخاب برای بررسی مفاصل اصلی بدن مانند زانو است. معاینه برای تشخیص یا ارزیابی موارد زیر انجام می‌شود:
- زانو درد، ضعف، تورم یا خونریزی در بافت‌های داخل و اطراف مفصل؛
- غضروف‌ها، منیسک، رباط‌ها یا تاندون‌های آسیب دیده؛
- آسیب‌های زانو مرتبط با ورزش مانند رگ به رگ شدن و پارگی رباط‌ها، غضروف‌ها یا تاندونها؛
- شکستگی استخوانی که در اشعه ایکس و سایر آزمایشات تصویربرداری قابل مشاهده نیست؛
- آسیب ناشی از آرتریت؛
- تجمع مایع در مفصل زانو؛
- عفونت‌ها مانند استئومیلیت؛
- تومورها (تومورهای اولیه و متاستازها) که استخوان‌ها و مفاصل را درگیر می‌کنند؛
- استخوان مرده؛
- احساس اینکه مفصل زانوی شما در حال از بین رفتن است؛
- کاهش حرکت مفصل زانو؛
- آسیب یا درد کلاهک زانو؛
- عوارض مربوط به دستگاه‌های جراحی کاشته شده در زانو؛
- درد یا ضربه پس از جراحی زانو.
پزشک ممکن است که برای بررسی اینکه آیا به آرتروسکوپی زانو یا عمل جراحی دیگری نیاز دارید یا خیر، ام آر آی زانو تجویز کند. همچنین پس از جراحی نیز برای نظارت بر بهبود سلامت شما از این روش تصویربرداری استفاده می‌شود.
چگونه خود را برای MRI زانو آماده کنید؟
شما باید لباس بیمارستان را بپوشید. این امر برای جلوگیری از ظاهر شدن مصنوعات روی تصاویر نهایی و رعایت مقررات ایمنی مربوط به میدان مغناطیسی قوی صورت می‌گیرد.
برخی از معاینات ام آر آی زانو از تزریق ماده حاجب استفاده می‌کنند. بنابراین پیش از انجام MRI زانو باید در مورد مشکلات سلامتی، جراحی‌های اخیر و آلرژی با پزشک و تکنسین مربوطه صحبت کنید. برخی از شرایط مانند بیماری شدید کلیوی امکان جذب راحت ماده حاجب گادولینیوم را دشوار می‌سازد. در این وضعیت برای تایید عملکرد طبیعی کلیه‌ها باید آزمایش خون دهید.
زنان در صورت بارداری همیشه باید به پزشک و تکنسین خود اطلاع دهند. میدان مغناطیسی به‌کار رفته در این روش برای زنان باردار مضر نیست، با این حال کودک در یک میدان قوی قرار می‌گیرد. بنابراین خانم‌های باردار باید در سه ماهه اول بارداری باید از MRI اجتناب کنند. مگر اینکه مزیت معاینه به وضوح بیشتر از خطرات احتمالی باشد.
همچنین این افراد نباید کنتراست گادولینیوم را دریافت کنند، مگر اینکه واقعا ضرورت انجام این کار وجود داشته باشد. نوزادان و کودکان خردسال نیز اغلب برای تکمیل معاینه ام آر آی به آرامبخش یا بیهوشی نیاز دارند.
دستورالعمل‌های مربوط به خوردن و آشامیدن قبل از آزمایش نیز در شرایط مختلف متفاوت است. داروهای معمولی خود را نیز طبق معمول استفاده کنید، مگر اینکه پزشک شما دستور دیگری داده باشد. جواهرات و هر گونه وسایل فلزی را از در خانه بگذارید.
اگر کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته) یا اضطراب دارید، امکان خوردن یک آرامبخش ضعیف تحت نظارت پزشک وجود دارد.
فلزات مانند جواهرات، سمعک و بسیاری لوازم جانبی دیگر باعث اختلال در عملکرد دستگاه‌های پزشکی می‌شوند. به یاد داشته باشید که ایپملنت‌های ارتوپدی خطری ندارند. اما در صورت داشتن دستگاهی فلزی در بدن خود به ویژه در مغز، نخاع، قلب یا چشم‌های خود پزشک را در جریان بگذارید.
روش کار دستگاه MRI زانو چگونه است؟
برخلاف آزمایش‌های اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری (CT) این روش از اشعه استفاده نمی‌کند. MRI زانو، در عوض امواج رادیویی اتم‌های هیدروژنی را که به طور طبیعی در بدن وجود دارند، دوباره متعادل می‌سازد. همچنین این روش هیچ گونه تغییر شیمیایی در بافت‌ها به وجود نمی‌آورد.
همانطور که اتم‌های هیدروژن به تراز معمول خود باز می‌گردند، بسته به نوع بافت قرار گرفته در آن مقادیر متفاوتی انرژی ساطع می‌کنند. اسکنر این انرژی را می‌گیرد و با استفاده از این اطلاعات تصویری را به وجود می آورد.
در اکثر واحدهای ام آر آی زانو میدان مغناطیسی با عبور جریان الکتریکی از سیم‌پیچ‌ها ایجاد می‌شود. سیم‌پیچ‌های دیگر موجود در دستگاه در اطراف قسمتی از بدن که قصد تصویربرداری از آن را دارید، قرار می‌گیرند. این قطعات امواج رادیویی را ارسال و دریافت می‌کنند. سپس سیم‌پیچ‌ها سیگنال‌هایی را که توسط دستگاه قابل شناسایی است را به وجود می‌آورند. البته جریان الکتریکی با بدن بیمار تماسی ندارد.
سپس یک کامپیوتر سیگنال‌ها را پردازش کرده و مجموعه‌ای از تصاویر را ایجاد می‌کند. هر یک از این تصاویر برش نازکی از بدن را نشان می‌دهند. این تصاویر مورد ارزیابی رادیولوژیست از زوایای مختلف قرار می‌گیرد. ام آر آی اغلب تفاوت بین بافت بیمار و بافت طبیعی را بهتر از اشعه ایکس، سی تی و سونوگرافی نشان می‌دهد.
کلام آخر
ام آر آی زانو به پزشک کمک می‌کند که مشکلات موجود در طیف وسیعی از ساختارهای داخل زانو مانند استخوان‌ها، غضروف‌ها، تاندونها و بسیاری موارد دیگر را تشخیص دهد. این روش کاربردهای گسترده‌ای دارد. بنابراین بهتر است که با MRI و روش کار آن، همچنین موارد استفاده از آن آشنا شوید.
در ضمن نکات مهمی که برای کسب آمادگی لازم به منظور حضور در جلسه معاینه باید بدانید، شرح داده شده است. به طور کلی در این مقاله اطلاعات مفیدی درباره MRI زانو ارائه شده است.