سونوگرافی داپلر عروق
سیستم گردش خون انسان در برخی از موHقع ممکن است دچار اختلال شود. مختل شدن عملکرد عروقی و سیستم گردش خون در اثر لخته شدن خون در بخشی از یک رگ اتفاق می‌افتد. پزشک برای تشخیص محل دقیق لخته شدن، سونوگرافی داپلر عروق را برای فرد مدنظر تجویز می‌کند.
پس انجام سونوگرافی پزشک باتوجه‌به نتیجه آن به‌راحتی دلیل ناراحتی بیمار را تشخیص می‌دهد و سپس برای درمان اقدام می‌کند. اگر پزشکتان انجام این نوع از آزمایش سونوگرافی عروقی را پیشنهاد داده است، با ادامه این مطلب همراه باشید تا به اطلاعات لازم در مورد این نوع از سونوگرافی دست یابید.
منظور از سونوگرافی عروقی چیست؟
سونوگرافی نوعی تصویربرداری از بدن با استفاده از امواج صوتی، بدون درد و تهاجم است که برای تشخیص بیماری و محل دقیق عضو آسیب‌دیده به پزشکان کمک می‌کند. برای انجام تصویربرداری به روش سونوگرافی از یک مبدل و ژل مخصوص استفاده می‌شود.
ژل مخصوص را بر محل مدنظر می‌مالند و سپس مبدل دستگاه را روی ژل حرکت می‌دهند. امواج صوتی توسط ژل به درون بدن و اندام هدف منتقل شده و در نهایت تصاویر زنده روی مانیتور سونوگرافی دیده می‌شود. تصاویر موجود قابلیت نمایش ساختار و حرکت اندام‌های مورد هدف قرار گرفته شده را دارند.
سونوگرافی داپلر عروق نوعی از سونوگرافی است که در این روش پزشک می‌تواند جریان خون موجود در سیاهرگ و سایر شریان‌ها را بررسی کند تا سریع‌تر دلیل این اختلال و مناسب‌ترین روش درمانی را تشخیص دهد.
رایج‌ترین کاربردهای سونوگرافی عروقی
سونوگرافی یکی از ایمن‌ترین روش‌ها برای بررسی سیستم گردش خون بدن است. این روش بیشتر برای موارد ذکر شده در زیر مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- با استفاده سونوگرافی عروقی پزشک می‌تواند جریان خون عروق به اندام‌ها و بافت‌ها را بررسی کند.
- سونوگرافی شناسایی انسدادها و ناهنجاری‌های موجود در عروق را آسان می‌کند.
- در پاها و بازوها برای تشخیص محل لخته شدن خون مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- قبل از انجام برخی عمل‌های جراحی مثل آنژیوپلاستی عروق، بیمار به‌وسیله سونوگرافی داپلر عروق بررسی می‌شود.
- سونوگرافی عروق گزینه‌ای مناسب برای بررسی عملکرد عروق پس انجام عمل پیوند رگ به شمار می‌رود
- پزشکان از سونوگرافی برای بررسی جریان ورید و شریان‌ها استفاده می‌کنند.
- این تکنیک تصویربرداری انواع تومور و ناهنجاری‌های عروقی را که به‌صورت مادرزادی هستند، نمایش می‌دهد.
- برای قراردادن کاتتر و سوزن در رگ برای جلوگیری از خونریزی و آسیب‌های عصبی سونوگرافی عروقی قابل‌استفاده است.
- تشخیص انسداد جریان خون یا همان خون لخته شده و باریک شدن رگ‌ها را تسریع می‌کند.
- افزایش و کاهش جریان خون به برخی اندام‌ها مانند تخمدان و بیضه را نمایش می‌دهد.
باید و نبایدهای سونوگرافی
برای انجام سونوگرافی باید لباس گشاد پوشیده شود؛ در برخی مواقع نیز از فرد خواسته می‌شود لباس مخصوص بر تن کند. هنگام سونوگرافی نباید بدلیجات و جواهرات داشت؛ چرا که باعث ایجاد اختلال در فرکانس صوتی می‌شود.
اگر اندام هدف رگ‌های شکمی باشد، باید قبل از انجام سونوگرافی ناشتا بود تا نتیجه آزمایش بدون اختلال به دست آید. سونوگرافی داپلر عروق از حساس‌ترین نوع آزمایش‌ها جهت بررسی سیستم گردش خون است و همین دلیل باعث می‌شود تا هنگام انجام آن از حرکت کردن خودداری کرد.
ظاهر و ساختار دستگاه سونوگرافی چگونه است؟
دستگاه سونوگرافی از یک کنسول کامپیوتر، مبدل و مانیتور ویدئویی ساخته شده است. مبدل، دستگاه کوچک میکروفون شکل است. این مبدل توسط ژل مخصوص امواج صوتی فرکانس‌های بالا را به بدن و اندام هدف ارسال می‌کند.
ژل سونوگرافی پلی برای عبور امواج به درون بدن و همچنین حرکت امواج صوتی در بدن را صادر می‌کند.
روش کار دستگاه سونوگرافی
زمانی که امواج صوتی به یک جسم وارد می‌شوند، این امواج پس برخورد با جسم منعکس شده و باعث ایجاد پدیده‌ای به نام پژواک می‌شود. این دستگاه امواج پژواک را به طور دقیقی اندازه‌گیری می‌کند و درنتیجه ساختار، اندازه، قوام، شکل و جنس اندام هدف مشخص و قابل‌بررسی توسط پزشک یا تکنسین سونوگرافی عروق می‌شود.
پزشکان از سونوگرافی برای بررسی تغییرات عملکردی و ظاهری بافت‌ها، اندام‌ها، توده‌های غیرطبیعی مثل تومورها و عروق استفاده می‌کنند.
با فشار دادن سطح مبدل کوچک دستی میکروفون مانند، امواج صوتی با فرکانس‌های بالا که در آستانه شنوایی انسان نیست به درون اندام ارسال می‌شود و پس از برخورد با اندام یا مایعات موجود در اندام مدنظر مانند خون داخل عروق فرکانس منعکس شده توسط پالس‌های مبدل اندازه‌گیری می‌شوند.
روی مبدل از گیرنده‌های بسیار حساس استفاده شده است که کوچک‌ترین تغییرات فرکانسی را تشخیص و سپس ضبط می‌کند. فرکانس و امواج ضبط شده به‌صورت تصویر به مانیتور منتقل می‌شوند و پزشک با استفاده از این امواج و تصاویر اختلالات را تا حد امکان تشخیص می‌دهد.
سونوگرافی داپلر عروقی از مهم‌ترین روش‌های سونوگرافی است که در آن جهت، تعداد، جریان و سرعت سلول‌های خونی داخل عروق و شریان هدف را با استفاده از امواج صوتی و تصاویر رنگی مورد بررسی قرار می‌دهد.
روش انجام سونوگرافی چگونه است؟
تکنسین از شما می‌خواهد روی تخت مخصوص دراز بکشید. ژل مخصوص سونوگرافی که حالتی آبکی دارد روی اندامی که معاینه خواهد شد، اعمال می‌کند. ژل باعث می‌شود امواج وارد شده به بدن به اندام و سایر اعضا آسیب وارد نکند. همچنین ژل هوای بین مبدل و پوست را از بین برده و انتقال امواج را آسان می‌کند.
با حرکت‌دادن مبدل امواج درون بدن حرکت می‌کنند و پزشک دید وسیع‌تری پیدا می‌کند. فشار مبدل روی بدن احساس درد و ناراحتی ایجاد نمی‌کند.
پس از اتمام تصویربرداری می‌توانید ژل باقی‌مانده روی بدن را پاک کنید. تماس ژل با لباس نیز به‌راحتی پاک می‌شود و لکه‌ای روی لباس به جا نمی‌گذارد. سونوگرافی عروقی و حاضر شدن نتیجه آن حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
فواید سونوگرافی‌های عروقی
در این قسمت فواید سونوگرافی داپلر عروقی بررسی شده است:
- سونوگرافی یک آزمایش غیرتهاجمی بوده و انجام آن بدون تزریق و استفاده از سوزش است.
- از اشعه ایکس استفاده نشده است و برای بدن مضر نیست.
- دردناک نیست و باعث ناراحتی نمی‌شود.
- از بافت‌های نرم آسیب‌دیده تصاویر واضحی را تهیه و در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
- ارزان بوده و روش آسان‌تری نسبت به سایر دستگاه‌های تصویربرداری دارد.
- سونوگرافی و امواج آن هیچ آسیبی را به بدن وارد نمی‌کند.
محدودیت سونوگرافی‌های عروقی
در برخی از موارد که در ادامه ذکر شده‌اند، استفاده از دستگاه سونوگرافی عروقی برای تشخیص اختلال پاسخگو نیست.
- بررسی رگ‌های عمیق‌تر
- تصویربرداری و بررسی عروق کوچک‌تر
کلام آخر
در این مطلب دستگاه سونوگرافی داپلر عروق مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از این نوع سونوگرافی و تشخیص از طریق آن نیازمند به پزشک متخصص است. اگر پزشکتان آزمایش سونوگرافی داپلر را برایتان تجویز کرد، نیازی به نگرانی نیست. در این روش از تصویربرداری هیچ خطری شما را تهدید نکرده و آسیبی به بدنتان وارد نخواهد شد.