آیا سونوگرافی خطری برای سلامتی دارد؟
منظور از تصویربرداری سونوگرافی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ تفاوت آن با سایر تصویربرداری‌ها چیست؟ آیا سونوگرافی خطری برای سلامتی دارد؟ مزایای تصویربرداری سونوگرافی کدامند؟ معایب تصویربرداری سونوگرافی چیست؟
اگر بخشی از سؤالاتی که گفته شد به ذهنتان خطور کرده است، ادامه این مطلب را دنبال کنید. در ادامه پاسخ برخی از این سؤالات مورد بررسی قرار گرفته‌اند و به شما کمک می‌کند هرآنچه را که لازم است دررابطه‌با سونوگرافی، مزایا، معایب و روش انجام آن بدانید را متوجه شوید.
سونوگرافی چیست؟
آستانه شنوایی انسان بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز است و فرکانس‌های خارج از این محدود را برای انسان قابل شنیدن نیست. دستگاه سونوگرافی نیز فرکانس و امواج صوتی بالاتر از ۲۰ کیلوهرتز را به بدن و اندام مدنظر ارسال می‌کند.
دستگاه سونوگرافی به‌طورکلی از دو بخش اساسی و اصلی به نام مانیتور و پروب ساخته شده است. پروب این دستگاه در انواع و اشکال مختلف وجود دارد تا قابلیت استفاده از سونوگرافی برای تمام نقاط بدن وجود داشته باشد. پروب، نوعی دستگاه کوچک دستی است که روی پوست قرار می‌گیرد.
کاربردهای سونوگرافی چیست؟
قبل از پاسخ به این که آیا سونوگرافی برای سلامتی خطر دارد، بهتر است با کاربردهای آن آشنا شویم. تصویربرداری به روش سونوگرافی تصاویری زنده و باکیفیت را از درون بدن در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
پزشک باتوجه‌به تصاویر به‌دست‌آمده از سونوگرافی اندامی را که آسیب‌دیده یا در معرض آسیب است را بررسی می‌کند. اگر بخواهیم به زبان ساده سونوگرافی را تعریف کنیم باید بگوییم که سونوگرافی یعنی دیدن درون بدن از طریق تصاویر و فیلم‌های زنده.
از این روش بیشتر برای بررسی اختلالات ذکر شده در ادامه استفاده می‌شود:
- بررسی اختلالات کلیوی مانند سنگ کلیه
- عارضه کیسه صفرا مانند بررسی سنگ‌های موجود در کیسه صفرا
- بررسی اختلال در آپاندیس
- بررسی کیست و فولیکول‌های تخمدان
- عارضه کبدی
- انواع حاملگی
- اختلال در رشد رحم مانند وجود فیبروم در رحم
- بررسی سرطان سینه که از شایع‌ترین عارضه در بین زنان است
- بررسی عملکرد قلب و بیماری‌های قلبی
- تصویربرداری و تشخیص سرطان پروستات، شایع‌ترین عارضه در بین مردان
- بررسی بافت‌های عضلانی و استخوان‌ها
- تشخیص و اندازه‌گیری شریان‌ها و عروق
- بررسی جریان، سرعت و جهت خون در رگ‌ها و مایعات موجود در بدن
- قراردادن سوزن یا کاتتر در عروق
- تشخیص و بررسی ریتم ضربان قلب جنین
- برسی ترانس واژینال
- بررسی ساختار و اختلالات بروز کرده در چشم
چه زمانی باید سونوگرافی انجام داد؟
تصویربرداری سونوگرافی از ایمن‌ترین روش‌ها برای بررسی اندام موردنظر به شمار می‌رود. در سونوگرافی از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود و روشی غیرتهاجمی است، پس در انجام آن هیچ دردی وجود ندارد و جایی برای ترس و نگرانی باقی نمی‌ماند.
اگر پزشک متخصص برای تشخیص دقیق عارضه، پیداکردن بافت آسیب‌دیده یا حین بارداری برای اطمینان حاصل کردن از رشد طبیعی نوزاد تصویربرداری به روش سونوگرافی را برایتان تجویز کرد، بدون هیچ ترس و نگرانی باید به آن را انجام دهید.
تفاوت سونوگرافی با سایر تصویربرداری‌ها چیست؟ها
اگر بخواهیم به‌طورکلی تفاوت بین سونوگرافی و سایر تصویربرداری‌ها را بیان کنیم، موارد زیر قابل‌ذکر خواهند بود:
- سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی و غیردردناک است.
- در انجام سونوگرافی از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود.
- برای بررسی عروق و جریان خود کاربرد دارد.
- کاربرد بیشتری نسبت به سایر تصویربرداری‌ها دارد.
- تصاویر و فیلم زنده از درون بدن تهیه و در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
- کیفیت و دقت بالاتری در تشخیص و تصویربرداری دارد.
آیا سونوگرافی خطری برای سلامتی دارد؟
کسانی که برای انجام سونوگرافی کاندید شده‌اند، مخصوصاً مادران باردار اینکه آیا سونوگرافی خطری برای سلامتی دارد، برایشان سؤال می‌شود. اگر می‌خواهید به پاسخ این سؤال دست یابید این قسمت از مطلب کمک شایانی به شما خواهد کرد.
سونوگرافی در حالت کلی برای سلامتی فرد عادی هیچ ضرری ندارد، چرا که در سونوگرافی هیچ یونی وارد بافت و بدن نمی‌شود که به به مرور به بافت و اندام آسیب برساند و آنها را تخریب کند.
تصویربرداری سونوگرافی از باکیفیت‌ترین و ایمن‌ترین روش‌ها برای بررسی درون بدن است و عموماً مادران باردار برای بررسی رشد طبیعی و عملکرد برخی از اندام‌ها مانند مغز و قلب و همچنین جنسیت جنین خود کاندید برای انجام سونوگرافی هستند.
امواج صوتی وارد شده به بدن توسط سونوگرافی اگر به‌صورت مداوم و بافاصله زمانی کوتاه توسط افراد ناآشنا انجام شود، به‌مرور در رشد طبیعی جنین و عملکرد اندام‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
برای مادران باردار انجام سونوگرافی فقط در سه دوره در هفته‌های بارداری 12، ۲۶ و ۳۶ بارداری پیشنهاد می‌شود. در صورت نیاز و ضرورت، پزشک با توجه علائم مادر باردار تصویربرداری به روش سونوگرافی را تجویز می‌کند و در غیر این صورت مادر نباید خودسرانه به انجام سونوگرافی اقدام کند.
مزایای تصویربرداری سونوگرافی کدامند؟
مواردی که در ادامه ذکر شده‌اند از مزایای سونوگرافی هستند:
- خطری برای سلامتی ندارد.
- در اتاق عمل برای تزریق و بیوپسی قابل‌استفاده است.
- از بافت‌های نرم و استخوان‌ها تصاویر باکیفیت تهیه می‌کند.
- سرعت، جریان، جهت و تعداد سلول‌ها و مایعات بدن مانند خون را به طور دقیق نشان می‌دهد.
- قابل‌حمل بوده و انعطاف‌پذیر است.
- تماس پروب آن با پوست باعث ایجاد حساسیت و ناراحتی نمی‌شود.
- قابلیت تصویربرداری از ساختار اندام هدف را دارد.
- باعث ایجاد ناراحتی و درد نمی‌شود.
- در درازمدت هیچ عارضه‌ای را در بدن به جا نمی‌گذارد.
معایب تصویربرداری سونوگرافی کدامند؟
معایب یا همان نقاط ضعف سونوگرافی به شرح زیر هستند:
- عروق و شریان‌های عمیق را به طور واضح نشان نمی‌دهد.
- کیفیت دستگاه و قطعات بکار رفته در سونوگرافی از مهم است، چرا که کیفیت پایین دستگاه تصاویر و نتیجه درستی را در اختیار پزشک قرار نمی‌دهد.
- تشخیص و بررسی اختلالات و نارسایی قلبی را به‌درستی و دقیق انجام نمی‌دهد.
- برای بررسی جمجمه و مغز استخوان پاسخگو نیست.
- در افراد چاق به دلیل وجود میزان زیادی چربی زیرجلدی نتیجه و تصاویر باکیفیت به دست نمی‌آید.
- نتیجه به‌دست‌آمده محل دقیق تصویربرداری شده را مشخص نمی‌کند.
روش انجام آزمایش سونوگرافی چگونه است؟
به سؤال آیا سونوگرافی خطری برای سلامتی دارد؟ پاسخ دادیم و حال می‌خواهیم به روش انجام سونوگرافی بپردازیم.
برای انجام تصویربرداری به روش سونوگرافی پس از تجویز و دستور پزشک باید به مرکز تصویربرداری معتبر مراجعه کرد. برای انجام سونوگرافی باید روی یک تخت که کنار دستگاه سونوگرافی قرار گرفته است دراز بکشید. برای سونوگرافی محوطه شکمی باید ناشتا بود و تنها آب نوشید.
همچنین از نباید هیچ‌گونه جواهرات و زیورآلاتی در قسمتی از بدن که قرار است سونوگرافی شود استفاده کرد. زیرا در فرکانس‌های صوتی اختلال ایجاد می‌کند. سونوگرافیست یا پزشک ژل مخصوص را بر منطقه مدنظر اعمال می‌کند و با فشار دادن پروب دستگاه سونوگرافی امواج صوتی را به اندام هدف منتقل می‌کند.
ژل سونوگرافی بر پایه آب بوده و در صورت تماس با لباس به بافت پارچه آسیب نمی‌زند و به‌راحتی با آب از بین می‌رود. پس از اتمام تصویربرداری ژل باقی‌مانده روی پوست را پاک کنید. مدت‌زمان انجام سونوگرافی و نتیجه آن حدود ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
کلام آخر
اگر تا به پایان این مطلب همراه بوده‌اید، با دستگاه سونوگرافی و اطلاعات مربوط به آن آشنا شده‌اید. همان‌طور که گفته شد سونوگرافی هیچ درد و آسیبی به همراه ندارد و در صورت تجویز پزشک با خیال راحت به انجام این آزمایش اقدام کنید تا به صحت و سلامتی سریع‌تر دست یابید.